تیروئید دارای دو نوع سلول می باشد: سلول های فولیکولی که هورمون های تیروئید را می سازد و بر ضربان قلب، دمای بدن و میزان انرژی اثر دارد.
سلول های C، سازنده کلسی تونین می باشند. کلسی تونین هورمونی است که میزان کلسیم در خون را تنظیم می کند.
این غده در حالت عادی، با لمس گردن، احساس نمی شود. هنگامی که یکی از قسمت های تیروئید ورم کند، این غده را در زیر گردن احساس می کنید.
تیروئید متورم را گواتر می خوانند. بیشتر گواترها به علت میزان کم عنصر ید در غذاها بروز می کنند. ید در نمک های ید دار و غذاهای دریایی یافت می شود.
سرطان چیست؟سرطان بیماریایی مربوط به سلولهای بدن است. بدن انسان از میلیونها سلولهای مختلف تشکیل شده است و همانطوری که سلولها انواع مختلفی دارند،سرطان نیز به گونههای متفاوتی است اما وجه مشترک تمام سرطانها این است که همهی سلولهای سرطانی غیر طبیعی بوده و سلولها به طرز غیرقابل کنترلی تکثیر میشوند.
تومور بدخیم، توده یا بافت زایدی است که از سلولهای سرطانی ایی تشکیل شده که همچنان به تکتثیر غیرطبیعی خود ادامه میدهند. تومور بدخیم به بافتها و اعضای اطراف خود حمله میکند و به آنها آسیب میزند.
همچنین تومور بدخیم ممکن است به سایر نقاط بدن نیز گسترش یابند. این مسئله زمانی رخ میدهد که برخی سلولهای سرطانی از تومور جدا شده و وارد جریان خون یا لنف می شوند و از طریق خون یا لنف به سایر قسمتهای بدن میروند. سپس ممن است این سلولها در نقاط دیگر بدن تکثیر شده و در یک یا چند قسمت بدن، توموری ثانوی (متاستاز) به وجود آورند. این تومور ثانوی (متاستاز) ممکن است رشد کند، به بافتهای اطراف خود آسیب بزند و دوباره در تمام بدن گسترش یابد (متاستاز دهد).
برخی سرطانها از برخی دیگر جدی تر و خطرناکتر هستند. برخی آسانتر از برخی دیگر درمان میشوند (به خصوص اگر زود تشخیص داده شوند).
بنابراین سرطان وضعیتی یکسان نیست و در هر مورد مهم است که دقیقاً مشخص شود که چه نوع سرطانی ایجاد شده، چقدر پیشرفت کرده و بزرگ شده و آیا متاستاز داده است یا نه! و بدین صورت شما قادر خواهید بود که به اطلاعات قابل اطمینانی در مورد نوع درمان و دورنمای سرطان دست یابید.
سرطان تیروئید چیست؟به طور کلی چهار نوع اصلی سرطان تیروئید وجود دارد:
-
پـــــــــاپیلاری؛ شایعترین سرطان تیروئید
-
فولیکولار؛ کمتر شایع است و بیشتر در افراد مسن رخ میدهد. در سرطان پاپیلاری و فولیکولار تیروئید روش درمانی یکی است.
-
مدولاری: نادر است و زمینه ی ارثی و خانوادگی دارد. بنابراین اگر کسی به این نوع سرطان تیروئید مبتلا شده باشد، باید اعضای خانوادهی او به طور منظم تحت بررسی قرار بگیرند تا مطمئن شوند که علایمی از این سرطان در آنها به وجود نیامده است.
-
آناپلاستیک: نادر است. بیشتر در افراد مسن رخ میدهد و رشد سریعی دارد. برخلاف انواع دیگر سرطان تیروئید، این نوع ممکن است به سختی درمان شود.
دیگر سرطانهایی که میتواند در تیروئید به وجود آید؛ لنفوما و سرطان سلول هِرتل است. سرطان سلول هرتل زیرمجموعهی سرطان فولیکولاری است ولی امکان متاستاز در آن بیشتر است.
علل سرطان تیروئید چه چیزهایی هستند؟متخصصان هنوز علت بروز سرطان تیروئید را نمی دانند. اما به نظر می رسد که مانند سایر سرطان ها، تغییر در DNA سلول ها در بروز این سرطان نقش داشته باشد. این تغییرات DNA می توانند ارثی باشند و یا اینکه با افزایش سن به وجود بیایند.
افرادی که به مقدار زیادی در معرض تشعشعات قرار گرفته اند از شانس ابتلا به سرطان تیروئید بالاتری برخوردارند.
در حال حاضر استفاده از اشعه X در تصویر برداری از دندان ها نمی تواند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهد اما پرتو درمانی هایی که در گذشته و علل خصوص در دوران کودکی بر روی سر، گردن و شانه ها انجام گرفته اند می توانند شما را در معرض خطر ابتلا به این سرطان قرار دهند.
نشانه ها و علائم سرطان غده تیروئیدمتداول ترین علامت اولیه سرطان غده تیروئید، یک توده غیر عادی است، برآمدگی یا تورمی در ناحیه گردن. اگر توده جدید یا درحال رشدی را دیدید، باید به پزشک مراجعه کنید، او می تواند تست هایی انجام دهد تا علت آن را شناسایی کند. بیشتر برآمدگی های غده تیروئید، خوش خیم هستند اما لازمست که یک متخصص آن را معاینه کند.
دیگر نشانه های احتمالی سرطان غده تیروئید اینها هستند : • درد در گردن- در بسیاری از موارد، درد در جلوی گردن آغاز می شود. در برخی موارد، ممکنست درد گردن تا گوش ها هم ادامه داشته باشد.
• تغییر در صدا- گرفتگی صدا یا دیگر تغییرات در صدا که ادامه دار باشد، می تواند علامت سرطان غده تیروئید باشد.
• مشکلات تنفسی- گاهی بیمارانی که سرطان غده تیروئید دارند، می گویند احساس می کنند از پشت یک حصیر نفس می کشند. این مشکل تنفسی اغلب نشانه ای از بیماری است.
• سرفه- سرفه های ادامه دار، ناشی از سرماخوردگی نیست.
• مشکل در بلعیدن- یک زائده یا برآمدگی بر روی غده تیروئید می تواند از بلعدین غذا جلوگیری کند.
لازمست بدانید که حالت های غیر سرطانی اندک و نیز برخی از سرطان های گردن وجود دارند که ممکنست نشانه های مشابهی را سبب شوند. بهتر است که در این مورد به پزشک مراجعه کنید.
پزشکان اغلب سابقه پزشکی کامل شما را بررسی می کنند تا احتمال ابتلاء به سرطان غده تیروئید را بسنجند. اگر مخاطراتی از قبیل شرایط موروثی ویژه وجود داشته باشند، ممکنست پزشک تست های اضافی تجویز کند تا مفهوم آن نشانه ها بهتر مشخص شود.
توجه: احتمال دارد که این نشانه ها در اثر مشکلاتی جز سرطان باشد. بهتر است که برای تشخیص دقیق با یک متخصص مشورت کنید. آزمایش هایی که برای شناسایی سرطان تیروئید انجام می شوند :نمونه برداری ( بیوپسی ) از تیروئید که به تشخیص سلول های سرطانی و نوع آنها کمک می کند .
سونوگرافی از تیروئید که به شناسایی توده ها در تیروئید کمک می کند .
اسکن تیروئید که به بررسی ندول های تیروئید و فعالیت سلولی در ندول ها کمک می کند .
لارنگوسکوپی که در صورت بوجود آمدن تغییرات صوتی به بررسی و مشاهده طناب های صوتی کمک می کند .
اندازه گیری کلسی تونین سرم در موارد مشکوک به سرطان مدولاری تیروئید و تیروگلوبولین در موارد سرطان پایپلری و فولیکولار که سطوح آنها افزایش می یابد . سرطان های تیروئید ممکن است باعث تغییراتی در هورمونهای تیروئیدی T3 , T4 ,TSH بشوند
درمان سرطان تیروئید________________________________________
پزشک شما برای آنکه بتواند بهترین و مؤثرترین برنامه درمانی را برای شما تهیه کند، سرطان تیروئید را به مراحل مختلفی تقسیمبندی مینماید. درمان سرطان تیروئید تقریباً همیشه مستلزم انجام عمل جراحی است، هر چند که نوع این جراحی به سن بیمار و اندازه تومور سرطانی بستگی دارد. بعضی از تومورهای سرطانی کوچک که در غده تیروئید وجود دارد را فقط با عمل جراحی میتوان درمان کرد.
جراحی• تیروئیدکتومی جزئی یا لوبکتومی یک عمل جراحی است که در آن قسمتی از غده تیروئید مثلاً طرف (لوب) راست یا طرف چپ آن که در اثر تومور درگیر شده است، برداشته میشود.
• تیروئیدکتومی کامل یک عمل جراحی است که در آن غده تیروئید به طور کامل برداشته میشود.
علاوه بر عمل جراحی، ممکن است برخی از روشهای درمانی غیر جراحی که در زیر شرح داده شده است، در قالب برنامه درمانی سرطان تیروئید برای شما در نظر گرفته شود:
پرتو درمانی با یُد رادیواکتیوممکن است بعد از عمل جراحی از پرتو درمانی یُدی رادیواکتیو (با قرص رادیویُد I-131) برای از بین بردن بافتهای سرطانی که در عمل جراحی برداشته نشدهاند، استفاده شود. در این صورت در بین اعضای تیم پزشکی شما معمولاً یک متخصص پزشکی هستهای یا اندوکرینولوژیست وجود دارد که این مرحله از درمان را با استفاده از قرصهای خوراکی انجام میدهد. یُد رادیواکتیو I-131 به جریان خون شما وارد میشود و از این طریق به غده تیروئید میرسد و در آنجا انباشته میشود و به صورت انتخابی، هر سلول سرطانی که در بافت غده تیروئید باقیمانده باشد را از بین میبرد. سلولهای تیروئید اصلیترین سلولهای بدن هستند که عمل جذب یُد را انجام میدهند، بنابراین یُد رادیواکتیو هم به طور اختصاصی در غده تیروئید عمل میکند و بر سایر سلولهای بدن تأثیری ندارد.
پرتو درمانیتشعشع خارجی یا پرتوی خارجی، رایجترین روش درمانی برای سرطان است که به صورت سرپایی بر روی بیماران انجام میشود. هدف از به کارگیری این روش درمانی آن است که با استفاده از تشعشعات پرانرژی، سلولهای سرطانی کشته شوند و تومور سرطانی از بین برود. اما روش تشعشع خارجی معمولاً فقط برای حالتهای خاص و نادری از سرطان تیروئید مورد استفاده قرار میگیرد.
شیمی درمانیدر روش شیمیدرمانی از عوامل (داروهای) شیمیایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. متأسفانه در شیمی درمانی هم سلولهای سرطانی و هم سلولهای سالم از بین میروند. اصطلاح شیمی درمانی به معنی یک درمان سیستمیک است که در آن داروهای شیمیایی به صورت قرصهای خوراکی یا تزریق سیاهرگی به بیمار داده میشود. این روش درمانی به این دلیل "سیستمیک" نامیده میشود که داروهای مورد استفاده در آن به جریان خون وارد شده و همراه با خون در سراسر بدن به گردش در میآید. در بعضی موارد از پرتو درمانی با تشعشعات خارجی برای تکمیل شیمی درمانی استفاده میشود. البته شیمی درمانی تأثیر چندان زیادی در درمان سرطان تیروئید ندارد و فقط در حالتهای خیلی پیشرفته این بیماری از قبیل سرطان تیروئید آناپلاستیک مورد استفاده قرار میگیرد. برای درمان سرطان تیروئید بسته به نوع این سرطان و نوع روش درمانی مورد استفاده برای آن ممکن است یک اسکن تیروئید از تمام بدن گرفته شود تا بر اساس آن، میزان پیشرفت مراحل درمانی مشخص شود. همچنین این آزمایش میتواند پیشرفت احتمالی سرطان را نیز مشخص کند.
درمانهای تکمیلی و جایگزیندرمان سرطان تیروئید میتواند با احساس اضطراب، افسردگی و نگرانی شدید برای بیمار همراه باشد. بنابراین ممکن است بعضی از درمانهای جایگزین متعددی که برای این منظور وجود دارد، برای کمک به بهتر شدن حال بیمار و تقویت روحیه و مثبت اندیشی او در نظر گرفته شود. اغلب بیماران، نواختن موسیقی یا خلق آثار هنری را برای بهتر شدن حال خود خیلی مؤثر ارزیابی کردهاند. همچنین فعالیتهای تجسمی و برنامههای تقویت تصورات و تقویت ذهن از قبیل فعالیتهایی که در ورزشهای تای چی و یوگا انجام میشود، میتواند به ارتقاء کیفیت زندگی و بهبود حال بیمار کمک کند.